Rekreasyon nedir ? İş potansiyeli nedir ?

Rekreasyon Bölümü’nün temel amacı fiziksel egzersiz ve spor merkezli serbest zaman ve rekreatif hizmetlerin geliştirilmesi, yönetilmesi ve bu hizmetlerin farklı konumdaki birey ve gruplara sunulmasında görev alacak insan kaynağının yetiştirilmesidir. Bunun yanında sosyal ve entelektüel beklentilerini planlamak isteyen bireylere; planlayıcı, programcı, monitör ve liderlik yaparken, rekreasyon katılımına ilişkin dinamik ilişkileri araştırarak alana katkı sağlayabilen bilim insanlarının kazandırılması arzulanmaktadır. Rekreasyon Bölümü dört yıllık çoklu bilimsel ve uygulama disiplinini birleştirerek çalışma alnını geliştiren bir eğitim programına sahiptir. Bölüm derslerini başarıyla tamamlayan öğrenciler seçtiği bilim dalına ilişkin olarak Uzman statüsü kazanacaktır (Örneğin Doğa ve Macera Rekreasyonu Uzmanı veya “Rekreasyon ve Fitness Yönetimi uzmanı” gibi). Mezuniyet aşamasında öğrencilerin alacakları uygulamalı derslere ilişkin sertifikalandırılmaları bölümün öncelikli amaçlarındandır. Kariyerinin başında sahip oldukları niteliklerine ilişkin kanıt oluşturan sertifika programları için, Milli Eğitim Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, SGM, TURSAB, Özerk Federasyonlar, Meslek Odaları ve Uluslararası Sertifika Programları ile işbirliği yürütülmektedir.
Bu çerçevede programdan mezun olacak öğrencilere şu niteliklerin kazandırılması hedeflenmektedir;

Rekreasyonun Özellikleri

Rekreasyon, boş veya serbest zaman içerisinde insanların fiziksel ve mental açıdan yenilenmesini sağlayan mutluluk verici faaliyetlerdir. Boş zamanların değerlendirilmesi amacıyla ortaya çıkan bir olgudur. “Çalışma zamanı” ve “çalışma dışı zaman” olarak iki başlık altında değerlendirilmektedir. Çalışma dışı zaman, zorunlu ihtiyaçlar dışında bireyin tamamen özgür olduğu zamanı ifade eder.

Rekreatif faaliyetlerin temelinde insanların fiziksel ve mental sağlığına olumlu katkı sağlaması vardır. Örneğin, boş zamanlarda olumsuz katkı yapan alkol alma eylemi, ”atipik boş zaman davranışları” olarak değerlendirilir. Rekreasyona katılımda gönüllülük ve serbestlik esastır. Profesyonel olarak yapılan işler ve eylemler dışındaki etkinlikleri kapsar. Boş zamanın ve boş zaman davranışlarının toplum üzerindeki etkileri de dikkate alınır. Rekreasyon etkinlikleri için boş zamanın ortaya çıkabilmesi, zamanın verimli bir şekilde planlanmasına bağlıdır.

Rekreasyonla ilgili bazı temel kuralları şöyle sıralayabiliriz;

• Sportif, kültürel ya da sanatsal bir faaliyetin, rekreatif faaliyet olabilmesi için baskı ve zorunluluktan uzak bir şekilde, gönüllü olarak yapılması gerekir.
• Rekreatif faaliyetlerin plan ve organizasyonu kişilerin kendi inisiyatifinde olmalı; yani kişiye özgürlük hissi vermelidir.
• Rekreasyonel etkinliklere; yaş, cinsiyet, eğitim durumu, ekonomik durum, sosyal statü gibi özelliklerden bağımsız olarak herkes katılabilir.
• Etkinlikler açık veya kapalı alanlarda yapılabilir. Doğa yürüyüşü ya da denizde yüzme açık alan faaliyetidir. Müze ziyareti de kapalı alan faaliyeti olabilir.
• Mevsimlere bağlı olmaksızın her mevsime uygun rekreatif faaliyet yapılabilir.
• Rekreasyonun amacı; kişilere mutluluk ve haz vermesidir. Böylece insanlar zorunlu faaliyetlerinde kaybettikleri enerjiyi tekrar kazanır ve stres atar.
• Kendini ifade edebilme, ihtiyaçlarını tatmin etme, iletişimi artırma sosyalleşme yönünde olumlu katkıları vardır.
• Toplumun değer yargılarına, gelenek ve göreneklerine ters değildir.
  

Rekreasyonun Faydaları Nelerdir?

Rekreasyonun sadece kişinin kendisine değil, topluma da önemli faydaları ve katkıları bulunuyor. Fiziksel, ruhsal ve toplumsal açıdan olumlu faydalar sağlamaktadır. Rekreatif faaliyetlerin bazı faydalarını şöyle sıralayabiliriz;

• Temel ihtiyaçların dışındaki ikincil ihtiyaçların tatmininde önemli rol oynar.
• Zararlı alışkanlıklardan uzak tutar. Böylece toplumdaki genel sağlık harcamaları azalır. Sağlık problemlerini önler veya giderir.
• Yaşam kalitesini artırır. Ruhsal gelişime katkıda bulunur. Ruhsal doyum sağlar, mutluluk verir, moral değerlerini yükseltir
• Ruhsal sağlığı gelişmiş toplumlarda suç oranı minimuma iner. Özel hayatın problemlerinden kaynaklanan ruhsal gerilimleri azaltır ve iç huzuru sağlar.
• Grup halinde yapılan etkinlikler kişinin sosyalleşmesini sağlar. İnsanlar arasında dayanışma kültürü ve dostluklar oluşturur ve toplumsal bütünleşme sağlar.
• Rekreatif kişilerin sorumluluk bilinci üst düzeydedir, demokratik düşünürler.
• İnsanları düşünmeye, yeni fikirler üretmeye ve kendini geliştirmeye teşvik eder. Entelektüel gelişimi sağlar.
• Seyahate dayalı rekreatif faaliyetler eğitim ve kültür düzeyini yükseltir.
• Okul çağındaki çocukların derslerindeki başarılarını artırır.
• Rekreasyon bilinci; bedensel aktivite ve egzersiz, sinema, tiyatro, müze ziyareti, park-bahçe gezintisi, sosyal sorumluluk projeleri, okuma ve araştırma etkinlikleri gibi kişisel gelişim faaliyetlerine yönlendirir.
  

Üniversitelerdeki Rekreasyon Bölümleri

Bazı üniversitelerin spor bilimleri fakülteleri veya beden eğitimi spor meslek yüksekokulları bünyesinde “rekreasyon bölümü” bulunuyor. Özellikle son yıllarda gelişme kaydetmiş bölümlerden biridir. Birçok vakıf ve devlet üniversitesinde bu bölüm bulunmaktadır.

Rekreasyon bölümleri öğrencileri; rekreasyon programlarını uygulayabilecek biçimde genel kültür, alan bilgisi, yöneticilik ve eğiticilik açısından toplumun, alanın ve bireyin ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte yetiştirmek amacıyla kurulmuştur. Rekreasyon bölümleri; hareketsizliği önlemek, spor ve açık alan etkinliklerini yaşatmak, insanların bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimine katkı sağlamak amacıyla açılıyor.

Bölüm mezunları, öncelikle almış oldukları eğitim ile rekreasyon işletmeleri başta olmak üzere, temalı parklarda ve turizm işletmelerinde yer alan animasyon ve rekreasyon faaliyetlerini yürütebilecek orta ve üst düzey yönetici pozisyonunda istihdam olanaklarına sahip oluyor. Mezun öğrenciler, yetenekleri ve yetkinliklerine göre antrenörlük, spor eğitmenliği, sanat uzmanı ve sportif branşlarda istihdam edilebiliyor. Diğer istihdam olanakları şunlardır; Gençlik ve spor müdürlükleri, belediyeler, spor merkezleri, turizm sektörü, çeşitli kurumların ve şirketlerin spor tesisleri, spor yönetimi birimleri…

Rekreasyon Faaliyetleri Nelerdir?

Rekreatif faaliyetler, kapalı alan ve açık alan aktiviteleri olarak ikiye ayrılıyor. Bu faaliyetlerden bazıları şunlardır; trekking, kaya tırmanışı, dağ bisikleti, motosiklet gezisi, kayak yapmak, snowboard, buz tırmanışı, kanyon gezisi, safari turu, kamp yapmak, kuş gözlemciliği, ağaca tırmanmak, macera parkları, lunaparklar, kültürel geziler, arkeolojik kazı gezileri, şnorkelle denizi izlemek, tüplü dalış, yelkenliye binmek, balık tutmak, sörf, su sporları, su kayağı, yamaç paraşütü, hafif hava araçlarıyla uçmak, balona binmek, rafting, çöl safarisi, müze ziyareti, sinema, tiyatro.

Neler Rekreasyon Değildir?

Rekreasyon, birçok alanda yapılabildiği için genellikle birçok etkinlikle ve faaliyetle karıştırılır. Bu durumda ayrım yapabilmek için “neler rekreasyon değildir” başlığı altında bazı örnekler verelim:

• Bir müzik öğretmeninin öğrencilerine ders saatleri dışındaki boş zamanlarında “zorunlu olarak” enstrüman çalışmalarını istemesi, öğrencilerin inisiyatifleri devre dışı olduğu için rekreasyon değildir.
• Resim yarışmasına itibar ve para için katılmak rekreatif faaliyet değildir.
• Boş zamanda uyumak, yemek yemek, televizyon seyretmek rekreasyon faaliyeti olarak değerlendirilmez.
• Boş zamanlarda alkol ve uyuşturucu almak, kumar oynamak, sigara içmek rekreatif etkinlik değildir.
• Düzenli spor ve koşu yapmak, her hafta halı saha maçına gitmek, profesyonel olarak tekvando yapmak reaktif faaliyet değildir.
• Boş zamanlarda bağımsız bilgisayar oyunları oynamak rekreatif bir faaliyet değildir.
  

Rekreasyon Alanı Nedir?

Sosyal ve kültürel altyapı alanları kapsamındaki piknik ve eğlence alanlarına “rekreasyon alanı” adı veriliyor. İmar ve emlak literatüründe “yeşil alanlar” olarak da bilinen alanlardır. Rekreasyon alanı; insanların dinlenmeleri ve eğlenmeleri için kişi başına belli bir büyüklükten daha az olmamak kaydıyla ayrılan alanlardır.

Türkiye’de, imar yönetmeliğindeki kanuni rekreasyon alanları şunlardır; “Kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş; eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her tür sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlardır.”